Mail: dieterbruls@gmail.com
	Vorige week Huidige week Bij geen updates Tekeningen
	Week 37
	Zondag 15 september 2024
	Zondagen zoals ze zijn
	Heibel in Tralalaland. Dus ik ga maar naar het Fotografiska-fotomuseum: een complete fotohub, van fotografen, camera-ontwikkelaars en alles wat maar met fotografie te maken heeft eromheen.
	Ik ging naar het fotomuseum, maar dacht dat het dicht was omdat ik door de achterkant naar binnen wilde. Ze hebben een prachtige datsja.
	Een Aziatische meneer die veel fotografeerde vroeg me naar mijn camera en mijn bevindingen. Hij vond die van hem te groot en dan leek hij te veel op een toerist vond hij. Ik zei hem dat het iets te professioneel uitzag en je er nooit ongemerkt een foto mee kon schieten. Ik liet hem deze foto zien en hij was weg van de kleuren. De mevrouw links had overigens door dat ik hun van achter fotografeerde en zo raakten we in gesprek. De Ricoh GRIIIx is een onopvallende camera, maar ik word er wel vaak op aangesproken.
	Iets verderop een illegale Banksy expositie. Maar goed is niet elk werk van Banksy illegaal? Dat ze tegenwoordig veel waard zijn veranderd daar niets aan.
	Terug in het centrum kan ik antwoord geven op de vraag die ik kreeg waarom ik alleen vrouwen in klederdracht fotografeer. Tja, mannen in klederdracht dragen Europabreed hetzelfde, dat zich nauwelijks onderscheidt van de Brabantse boerenkiel. Alleen in Vilnius fotografeerde ik ooit een klederdracht voor mannen die ik mooi vond, maar dat was een burgerlijke.
	De avond valt alweer. En ik wandel de berg op naar huis over een weg waar al eeuwen mensen gingen. De slaap zoekend.
	Zaterdag 14 september 2024
	Klederdracht van Dior
	De Esten hebben wat met folklore, maar zonder dat nationalistische. Het waren ook niet allemaal Esten.
	Zij kwam bijvoorbeeld niet uit Estland, maar ergens uit het noorden van Finland naar ik meen.
	Het was een markt van alle windrichtingen. Zo ver als de taigawind waait.
	Zij was wel uit Estland en ze had tussen het eten van een plaatselijke specialiteit nog even tijd voor me.
	Het is een land van fruit. De mevrouw van de informatie vertelde al in geuren en kleuren over de datsja met appelboom die ze buiten de stad had.
	De meneer links vraagt zich ook wat er in die grote stenen pan op de markt zit. Een plaatselijke specialiteit.
	Iets anders: het openbaar vervoer, dit is een oud exemplaar tram, de meeste zijn nieuwer. Je checkt in totdat je de prijs van een dagkaart hebt betaald, daarna reis je gratis omdat je een dagkaart hebt. Ideetje GVB?
	De avond is gevallen en het regent. Het onweert.
	Vrijdag 13 september 2024
	Alleen op reis
	Als je alleen op reis gaat en je drinkt geen alcohol en bent geen semi-gourmand zijn de avonden soms saai. Kijk maar in de reisgidsen, ze gaan grotendeels over waar je goed kunt eten en waar je geweest moet zijn om te drinken. Gelukkig vermaak ik mezelf wel.
	Er was volksdansen en niet van het soort van de driekusman en de horlepiep. Je kon zien dat de Baltische staten de bezetting door de sovjets met zang en dans hebben beëindigd (zie mijn stukje van afgelopen maandag). Ware ik een Est ging ik ook op een koor.
	Een heel plein vol, ver meer dan Trump met zijn gekwaak trekt. Jong en oud: kinderen, pubers tot en met bejaarden. In traditionele kledij of gewone dagelijkse dracht.
	Alleen eentje mocht niet meedoen. Al had ze zich op haar best gekleed.
	En ondertussen zaten ze in de Kip zonder kop omdat de reisgids dat zo had gezegd. Echte middeleeuwse atmosfeer, met een eg aan de muur en vegetarisch op de kaart.
	Het voorkauwen begint al vroeg. Een speeltuin is zo ingericht: je hoeft geen dure speeltoestellen waar ze niks mee kunnen neer te zetten. Met een oude vrachtwagen kan je je fantasie niet op.
	Donderdag 12 september 2024
	Omlaag kijken in de stad
	Het meisje stond met haar rugzak die bijna even groot was als zijzelf, behalve dat hij geen benen had, te wachten op de tram. Alleen, zonder begeleiding. Ze had haar schoolpetje op, een soort kadettenpet. Van haar nieuwe school, ze had nog een briefje bij zich, welke trams waar te nemen. De 1 liet ze gaan, de 4, de 2 dus ik wist dat ze de 3 moest hebben, net als ik. En het leek erop alsof er eentje uitgevallen was, ze reden deels met historisch materiaal op deze lijn. Ze keek nog eens op haar papiertje. En bij elke tram op de achterkant, daar stond alleen een groot lijnnummer. Niet alles wat er op de zijkant allemaal aan informatie stond. Nog een 4, nog een 1. Ze begon een beetje zorgelijk te kijken. Eindelijk kwam de 3. Nogal vol. Veel leeftijdgenootjes die ook van school kwamen, maar andere scholen. Dat zag je aan de kleuren van hun petjes. Gelukkig hoefde ze niet zo heel ver, ze was al laat. Aan haar halte stond lachend haar moeder, de  armen wijd waarmee ze haar snel en ongemerkt van haar rugzak bevrijdde terwijl ze haar knuffelde.
	Boven Tallinn troont de Aleksander Nevski kathedraal. Een kathedraal die een Russische tsaar voor zijn altijd meer gelovige vrouw bouwde, om zo in de hemel te komen. Maar meer nog in haar hemelbed. Ik ben even binnengelopen nadat ik me vergewist had dat er geen entree geheven werd, want ook een kerk die Kyrill niet uit haar gelederen gooit krijgt geen cent van mij.
	Aan de overkant van de speklappenwinkel van god staat het Estse parlement. Daartussenin heeft iemand een tuintje ingericht om de vrijheid van meningsuiting te laten bloeien.
	Het lijkt een normale hoek. Totdat je de straatnaamborden bekijkt. Maar ik wou niet zo'n Nederlander zijn die die fotografeert. De Piiskopi (Hé jongens, het Piskoppie! Lache!) en de Pikk jalg (het verlengde van de Pikk, Alphen aan de Rijn houdt het niet meer) komen hier bij elkaar. Nu is er ook nog in het centrum een straat die Sauna heet (handdoekie om Henk!) en wat ligt daar om de hoek? Juist ja, een homoclub (er moeten nu nieuwe Tena-ladies in). Dus daarom, een gewone straathoek. Zonder regenpijpen. Want die heb ik vandaag weer bestudeerd en ben heel wat moois tegen gekomen.
	De weg naar de top, wat die rolstoeler van gisteren nog moest doen. Voor me dribbelt een dreumes met zijn moeder omlaag. Het kind kent de weg.
	Bijna beneden vliegt hij de bocht uit. Recht een ijswinkel in.
	Om toch een vrolijk einde te hebben: regenpijpen. Deze buren hebben een slechte relatie of  willen hun goede goed houden. Voor de voetganger wordt het moeilijker, dat wel. Regenpijpen in Vilnius. En morgen is er weer kleur. Ik ga even mijn camera's instellen.
	Woensdag 11 september 2024
	Vlucht 911 naar Tallinn
	Op 11 september vliegen mensen niet graag en dat merk je in de prijs. Dus vloog ik naar Tallinn, hoofdstad van Estland (want dat weten mensen nooit). Ik heb geen vliegangst, noch vliegschaamte. De mensen die me dat soort verwijten maken nemen voor elke scheet de auto en wonen te groot. Als men naar mijn carbone voetafdruk kijkt zal men vragen of ik gevlogen heb want men ziet geen voetafdrukken [Foto met CampSnap, overige Ricoh GRIIIx].
	Ik verblijf in het huis van de schilder Michel (van der) Sittow, een vroege vertegenwoordiger van de Nederlandse school, aangesteld aan het Spaanse Hof. Hij schilderde meisjes met zalfpotjes en diverse realistische overbodigheden (ik hou niet van realisme). Ik vind andere dingen mooi zoals aanplakzuilen met grafisch werk. Een steeds wisselende verrijking van het straatbeeld.
	De Paralympics zijn voorbij, maar hier gaat een echte winnaar. Hij is nog maar onder aan de slotberg, ter hoogte van het Rattenstraatje waar ik verblijf en dat al een flinke  klim moet zijn, met al die kinderkopjes, hij heeft nog drie kwart te gaan. En leiders van een land wonen altijd boven. En een heraut ziet hem over het hoofd.
	Men heeft genoeg van leiders. Bij de Russische ambassade staat een hekwerk met protestuitingen tegen Poetin en het Rusland dat hij ervan gemaakt heeft. En daarlangs moeten ze elke dag naar binnen, wij in Nederland zijn veel te braaf. Tegenover de ambassade staat regelmatig ook nog een groepje mensen te trommelen en te schreeuwen dat Poetin een hoerenlopende hoerenzoon is. Een politieauto houdt een oogje in het zeil voor het geval een van de velen Russen die hier woont, moeilijk gaat doen. Je moet het ze dagelijks laten merken die moordenaars.
	Voor een restaurant stond een hond aangelijnd. Gelukkig gaan Trump-aanhangers niet naar die gevaarlijke 'communistische' buitenlanden anders dachten ze natuurlijk dat hij op het menu stond. Het blijven natuurlijk buitenlanders die Esten. De foto was te zwaar om up te loaden dus maar even iets anders: een doordacht iets. Een regenpijp met een verzamelbakje eronder (ook fijn voor honden) en een gleuf waardoor het in de goot loopt. Voorkomt een hoop ellende. Ik heb oog voor regenpijpen, in Vilnius schreef ik er ook al een stuk over.
	Tegen tienen rende ik nog even over het middeleeuwse stadsplein waar de mensen nog buiten zaten te eten en drinken en vroeg me af hoe dat in de Middeleeuwen was, zonder al dat licht. Michel Sittow moet vaak gestruikeld zijn. En zou men toen ook al gelamenteerd hebben over mensen uit den vreemde? [Foto met CampSnap].
	Dinsdag 10 september 2024
	Een eental Ik lees dat vaak in de krant, 'een tweetal', 'een drietal', 'een viertal.' Het zijn er dan nooit 3, ongeveer 3 of iets tussen 3 en 5, maar altijd 2, 3 en 4. Dus ik zou zeggen, noem die cijfers dan ook gewoon. Je praat ook niet over een bloemkolige als je een bloemkool bedoelt.
	Eventueel komt er vannacht nog een update over het Harris vs Trump-debat.
	Maandag 9 september 2024
	Loreta Wij zijn altijd heel enthousiast over Gorbatsjov, in voormalige Sovjetstaten zijn ze dit beduidend minder. Denk bijvoorbeeld aan de mooiste revolutie die er ooit was, de Zingende Revolutie die resulteerde in de hernieuwde onafhankelijkheid van de Baltische staten. Men vocht niet, men zong. Als kers op de taart vormde men een menselijke ketting van Vilnius, via Riga naar Tallinn, de respectievelijke hoofdsteden van Litouwen, Letland en Estland. Volledig geweldloos. Het enige geweld in die Zingende Revolutie kwam van Gorbatsjov met onder meer de inzet van tanks. Loreta Asanaviciuté was één van de slachtoffers van Gorbatsjovs geweld: ze kwam onder een van zijn tanks terecht. Ze was niet politiek actief, ze zong alleen. En juist die muziek leidde tot haar politisering: op haar werk op de textielfabriek waar ze als naaister werkte hadden ze een afspraak over de radiozender, voor de Russiche werkneemsters werd er een uur een zender met Russische liedjes geluisterd en daarna een uur Litouwse. Een Russische kwam in opstand tegen die afspraak: ze wilde die apentaal (het Litouws) niet meer horen. En juist bij de verdediging van het door de Russen aangevallen Estse televisiestation belandde ze onder een Sovjet tank. Voordat die tot achteruit bewegen kon worden gezet, reed hij nog een stukje vooruit, daarbij haar been amputerend. Loreta werd naar het ziekenhuis gehaast. Ze werd vier uur lang geopereerd, het mocht niet baten. Haar laatste vragen aan de arts waren:  'Kan ik nog trouwen? Kan ik nog dansen op mijn bruiloft?' Die vraag bleef rondspoken en leidde uiteindelijk tot de onafhankelijkheid van de Baltische staten en de teloorgang van Gorbatsjov en de Sovjet Unie. Wij hoorden van dit alles niks: Gorbatsjov was heilig voor ons en daarbij, er was weer eens wat in het Midden Oosten*. Bij de foto: de originele foto werd in 1988 gemaakt, ze stond er tussen andere mensen. Deze versie van de foto is geretoucheerd, de mensen zijn weggewerkt en de rechter kant van haar gezicht is bijgewerkt. Bron: Er bestaan niet veel boeken over de Baltische staten in het Nederlands, de basis voor dit verhaal werd gelegd met Jan Brokken: Baltische zielen [Atlas 2010]. * -  Start Eerste Golfoorlog.
	Copyright Dieter Bruls 2000 - 2024