Mail: dieterbruls@gmail.com




Vorige week
Huidige week
Bij geen updates Tekeningen






Week 23














Zondag 9 juni 2024












De schaamschotten van de democratie
Stemgeheim geldt als een recht, zodat bijvoorbeeld niet je werkgever mee kan kijken wat jij stemt. Het klinkt allemaal heel mooi, maar de reden dat we stemgeheim hebben is een andere, minder mooie.

Toen het algemeen kiesrecht werd ingevoerd - nu was dit overigens niet algemeen, want vrouwen hadden het niet - waren de bezittende klassen bang dat de socialisten de macht zouden overnemen. Nu waren een hoop arbeiders analfabeet en konden die dus niet zonder hulp de stemhokjes in. En op die basis bedachten ze het stemgeheim, een recht dat eigenlijk niet meer inhield dan het verbod om iemand anders mee te nemen in het stemhokje.
Dus geen recht - dat geeft men namelijk niet zo weg - maar een beperking.


Meanwhile at the upperclasses... - En voor iedereen die bij de Europese verkiezingen op de ultrarechtse Poetin-bijwagens stemde: deze mevrouw legt uit waarop u stemde. - Fotografie: Fred Herzog. - The Damned, Antipope, en ergens in het publiek sta ik.








Zaterdag 8 juni 2024












Scher Matter
Het belangrijkste bezit van een grafisch ontwerper is een beeldgeheugen. Bij elk woord moet je een beeld hebben, bij elk grafisch werk, een vergelijkbaar beeld, een beeldrijm, een verwijzing.
Je kunt dat niet uit een boek halen, je moet het paraat hebben: het moet in je hoofd beschikbaar zijn.
Dat beeld mag je gebruiken, zolang je de grens tussen plagiaat en pastiche precies weet te benoemen.

Een van de meest geroemde ontwerpers van deze tijd. Paula Scher (partner in Pentagram) heeft zo'n hoofdbeeldbank en zelfs zij, als vernieuwend en toonaangevend graficus gebruikt ze het werk van anderen. Voor haar poster voor Swatch-horloges kwam ze terecht bij de man die Zwitserland vorm gaf, Herbert Matter.
De discussie blijft of er hier sprake is van inspiratie halen of plagiaat. Ik zelf zou zeggen dat ze het product (de horloges om de arm) tegen het iconische beeld van Zwitserland plaatst en dat het dus kan. Temeer ze nergens verhult dat ze leentjebuur heeft gespeeld bij Matter. Ik zou eerder aan plagiaat denken als ze dat en bepaalde elementen in het werk zou verhullen.
Rest de vraag waar Matter zijn inspiratie haalde.








Vrijdag 7 juni 2024




































Donderdag 6 juni 2024












Verdamde duiven





Vroeger stonden duiven voor vrede, verdraagzaamheid en vrijheid.
In Nederland zijn het tegenwoordig volgevreten patatkippen, die alleen staan voor eigenbelang.






Kaaskompas

'Zal ik plakken kaas kopen?'
vroeg de man, type Saab-rijdende rode broek.
'Koop jij plakken kaas, lullemans,' dacht zij.
'Jong belegen?'
Zij had inmiddels zin in rood bloederig vlees, vers van het mes.








Woensdag 5 juni 2024


















De linkse politiek waartegen de PVV waarschuwt
George van Kunstadt en Podiebrad was een man met een visie, waar menigeen tegenwoordig nog een punt aan kan zuigen. Hij leefde van 1420 tot 1471 en werd ondanks dat hij van lagere adel en een ketter was tot Boheemse koning gekozen.

In 1463 ontwierp hij een plan voor de totstandkoming van een vredesorganisatie van Europese landen: het doel was elkaar niet meer te bevechten maar juist samen te werken. Het mag gezien worden als de basis voor de EU en het in 1899 opgerichte in Den Haag gevestigde Internationaal Gerechtshof.

Uiteindelijk kwam er mede op aandringen van het Vaticaan een tegenkoning. U raadt het vast al: een Hongaar.








Lepel je kwarkje uit, Nick Cave: er komt meer uit Australië: Grace Cummings. - En dan nog een potje Brits rammel-planken: the Lambrini Girls over de Engelse mannen in de pubs. Beide getipt door de Volkskrant.








Dinsdag 4 juni 2024





















Niet alleen in Europa zijn verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk ook en de clown Nigel Garage doet weer mee. - Billie Eilish als ska, het kan. - Keith Richards als Lou Reed, ook dat kan. - Of Neil Young als 29% van de wereld. - Of gewoon leuk uit een zorgeloze tijd.














Maandag 3 juni 2024












100 jaar geleden





Willem van Toorn overleed afgelopen vrijdag aan een longonsteking. Op drie dagen na honderd jaar na Franz Kafka, die aan TBC stierf, dat vroeger de tering heette. Willem van Toorn was een belangrijk vertaler van het werk van Kafka.
Afgelopen weekend zou zijn boekje gepresenteerd zijn geworden. Het is een uiterst leesbaar boek over het leven, de wereld en het werk van Kafka. Alleen de titel stond mij wat tegen: ik zie me niet als beginner op het gebied van het werk van Kafka. Kafka voor beginners, zo zou ik een boek noemen dat gericht is op mensen die Kafka alleen kennen van het briesen over burocratie. Kafkaiaans! Kafkaesk! Twee woorden voor hetzelfde maar nooit één letter van hem gelezen.


Kafka sprak Duits en Tsjechisch in het dagelijkse leven. Hij schreef in het Duits, dat mooie Prager Duits. Toen ik voor het eerst in Praag was - in 1981 - sprak de hospita dat ook, ze had het bijvoorbeeld over scheenes Gemiese als ze het over mooie groenten had. Kafka spelde zo ook: gieng in plaats van ging, hieng voor hing.
De Nederlandse vertalingen van Kafka heb ik altijd te zwaar gevonden: de vertalers leken er steeds iets hogers achter te zoeken, terwijl Kafka in Bohemen toch ook als humorist wordt gezien. En die eindeloze gesprekken over niets zijn inderdaad om te lachen: slapstick met woorden. Alles uitleggen terwijl er niets begrepen wordt. Alles doorgronden terwijl het allemaal oppervlakkig blijft.

Van Toorn grootste ingreep in het werk van Kafka is dat hij de titel Das Schloss, vertaalde als Het kasteel in plaats van het al jaren gangbare Het slot. Zijn redenatie was iets als dat een kasteel een meer Nederlands woord is. Nu is een slot dat ook, denk maar aan het van een boekenkist bekende Slot Loevestein. Het slot in de roman is zeker geen kasteel, het is een aaneenschakeling van lage gebouwen. Ikzelf zou dat dan ook eerder vertalen als een slot dan als een kasteel, omdat aan dat laatste een veel sterker beeld van iets met torens en een ophaalbrug kleeft. En Het Slot is een goede titel voor een boek zonder slot.
Maar goed, over de doden niets dan goeds. Hij vertaalde Kafka wat lichtvoetiger dan eerdere Nederlandse vertalers. En zijn bijna postuum verschenen naslagwerk verdient lof.
En over Kafka kan je alleen goeds schrijven. Goed, op het enorme zeurboek Brief aan de vader na, waarop veel van de toegedichte zwaarmoedigheid gebaseerd is.

Bij de illustraties: de rouwadvertentie van Kafka, geplaatst door zijn ouders. Deze was in het Duits, maar werd in Tsjechische kranten in het Tsjechisch geplaatst [boven]. De fourniturenwinkel van zijn vader adverteerde ook in beide talen. Het vogeltje (een kauw) verwijst naar het Tsjechische woord voor kauw Kavka [midden]. Visitekaartje van Café Louvre, Kafka kwam er in zijn tijd al, las ik vandaag. Zonder dat te weten doe ik het in Praag ook altijd even aan, maar het verklaart wel al die zuchtende en puffende Amerikanen halverwege de trappen naar de derde verdieping.

Willem van Toorn: Kafka voor beginners [Athenaeum - Polak & Van Gennep, 2024]









Copyright Dieter Bruls 2000 - 2024