Ontmoeting met een stofzuigerIk liep in de zon door een rustige straat. Er hing een zomerse sfeer.
Ramen en deuren stonden open. Hier en daar zaten mensen buiten met een drankje, beginnetjes voor barbecues werden gemaakt.
Al slenterend hoorde uit een van de huizen een gezoem komen. Voordat ik er erg in had schoof er een robotstofzuiger, waar om de een of andere duistere reden een groen draakje zwemband omheen zat, voor mijn voeten langs, blijkbaar van plan de grote wereld te gaan ontdekken. Er moest meer stof zijn dan dat in de hoeken van de kamer.
Hoe
zeer ik de stofzuiger ook meende te begrijpen, het leek me toch beter
hem terug te zetten. Terwijl ik aanstalten maakte zei een van de buren
vanachter zijn wijntje: 'Doe geen moeite, dat ding kiest voortdurend het hazenpad. Gisteren hebben ze hem twee straten verderop teruggevonden.'Ik keek nogal vragend. 'Ze hebben er nu een trackertje op gezet zodat ze altijd weten waar hij is.'
'En die zwemband?' vroeg ik en ik had al spijt dat ik het gevraagd had.
Romas Kalanta Superstar14 mei ging rustig voorbij. Althans hier. Ik denk dat in zijn Litouwse geboorteplaats Kaunas er nog wel iemand aan hem heeft gedacht. Misschien was er zelfs een herdenking, waar natuurlijk jaarlijks steeds minder mensen op af komen. Wie zouden hem nog hebben gekend?
Romas Kalanta, destijds 19 jaar oud. Het was 1972.
Hij droeg zijn haren liefst lang, hield van spijkerbroeken en was gek op de rock die ze op Radio Luxemburg luisterden. Op kleine transisterradiootjes. Hippies werden ze gescholden, terwijl Romas niet eens een echte hippie was. Hij had maar een wens: naar het katholieke seminarie mogen.
Bij ons in die tijd keek niemand er meer van op, wat rondhangende jongelui met hun radio's en sigaretten, daar was het een daad van verzet.
Zelfs in Kaunas, een voor het sovjetblok vrije, dwarse stad. Droeg overal in Rusland en waar de Russen de baas waren, het belangrijkste plein of straat wel de naam van Lenin, in Kaunas niet. Daar heette de lange boulevard dwars door de stad Avenue van de Vrijheid.
Daar bij de fontein voor het muziektheater kwamen ze samen. Soms werden ze verjaagd, geslagen of meegevoerd door de sovjet militie die dan hun lange haar afknipte. En misschien ook wel hun transistorradiootjes in beslag nam. De KGB hield boekhouding over ze.
14 mei 1972 was een bijzondere dag: de jongeren hadden gewerkt aan een ondergrondse opvoering van de musical Hair. Studenten in Vilnius hadden de voorafgaande kerst onder identieke omstandigheden, een opvoering van Jesus Christ Superstar voor elkaar weten te krijgen. Nota bene de eerste opvoering buiten de Verenigde Staten.
Maar het liep allemaal anders. Die 14 mei kwam Romas niet voor een musical. Hij kwam voor een passiespel met zichzelf in de hoofdrol. Hij en een fles met drie liter benzine. Een lucifer was genoeg om een einde aan zijn leven te maken. Hij stierf een dag later, een lijdensgang van 14 uur.
In zijn notitieblokje dat hij op een bankje bij de fontein achterliet stond één enkele zin: 'Het politieke systeem alleen is schuld aan mijn dood.'
Denk daaraan als er weer eens iemand zegt dat de oorlog in Oekraïne te duur is. Romas Kalanta gaf zijn jonge leven - en welke prijs is hoger? - toen al in een strijd die nog steeds dezelfde vijand kent.
Sinds de cafés gesloten waren geweest in de coronatijd was de overdekte picnictafel in het park hun hoekje geworden. Iedereen nam zijn eigen drank en rookwaar mee, maar niemand ooit vuur. Dat vroegen ze dan maar aan voorbijgangers en ik schijn eruit te zien als iemand die vuur bij zich heeft.
Hun gesprekken gingen diep. Over gloriejaren lang gelee.
'Ik heb ooit een haai gezien.'
'O ja, waar dan?'
'In Chinezië.'
Ze lieten het er maar bij en spraken verder over andere wonderen vnn de zee: Jan Wolkers die altijd ging zwemmen bij Bloemendaal.
Ik had de indruk dat het al vaak verteld was.
Ik wist het, dat ik het ergens gelezen had, gehoord. Maar lang geleden. Vinden kon ik het niet. Ik dacht dat het algemene kennis was, maar niemand wist het.
Vandaag vond ik het in een boek: Oekraïne had ten tijde van de Sovjet Unie een eigen zetel in de Verenigde Naties. En zo bleek, ook Belarus. Beide behoren zelfs tot de stichters van de VN, Rusland niet. Natuurlijk stemden ze altijd braaf met de Sovjet Unie mee.
Maar toch, een eigen zetel. Dus hoe kan je dan nog ontkennen dat het een land zou zijn. Hoe kan je dan nog zeggen dat het dat nooit geweest is.
Het Ministerie van Waarheid van Rusland zal het inmiddels uit de geschiedenisboeken hebben gewist. Gelukkig vond ik het terug.
InzichtvraagZet in de juiste volgorde:
- Erdogan deelt nog een rondje geld uit, uit de staatskas, alsof het zijn eigen is.
- Inflatie neemt verder toe.
- Dagje freefight in Nederlandse stemlocaties.
- 28 mei tweede ronde presidentsverkiezingen.
- Het internet in heel Turkije is 'kaput.' Gülen natuurlijk.
- Gülen wordt van stal gehaald voor groot complot.
- Erdogan betaalt nog een gasrekening. Vriendje Poetin helpt hem met gas.
- Aanslag van de PKK met brave Turkse burgers als slachtoffer.
- De laatste onafhankelijke media worden gesloten ivm Gülen-complot.
- Oppositie volgens de media betrokken in Gülen-complot en PKK-aanslag. Roepen om hardere straffen.
- Erdogan wint met grote meerderheid.
- Aanslag PKK blijkt false flag. In Turkije mag het niet in de media.
- Alle sociale media uit de lucht.
- In het buitenland wonende Turken stemmen weer voor meer Erdogan en inflatie: hun euro's worden meer lira's waard.
- Oppositie tot Gülen-aanhangers verklaard.
