Mail: dieterbruls@gmail.com



Bij geen updates:
klik hier
Huidige week
Vorige week
Tekeningen
dieterbruls.nl




Week 37




Voorpagina









Zondag 18 september 2022












Al vanaf voor dat mensen heugenis hadden

Groot Hongaarse Gedachte





Bovenstaande kaartje is in de gemiddelde Hongaarse krantenwinkel als postkaart te verkrijgen. De datum verwijst naar het Verdrag van Trianon, waarbij Hongarije, als medeschuldige aan de Eerste Wereldoorlog, een groot gedeelte van 'hun' land af moest staan. Het waren grotendeels uitbreidingen door de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie (de K&K) waren gerealiseerd en gebieden die niet (meer) door etnisch Hongaren bewoond werden.
Poetin wil Hongarije dat gedeelte dat aan Oekraïne verviel graag teruggeven. We hebben het dan over Karpato-Roethenië dat in het verdrag aan Tsjechoslowakije was toegewezen. Waar het overiigens niet lang toe behoorde, daarna was het ongeveer 24 uur een zelfstandige staat. Een staat die - zover ik weet - zijn bestaansrecht tot nu toe heeft weten te behouden in het Guinness Book of Records. Tegenwoordig is het een deel van Oekraïne.

Zou Hongarije uit de EU gezet worden, en dan een op het randje van het faillissement staande staat zijn. En dat zeker als ze de verplichting tot terugbetalingen van alle  corrupt en oneigenlijk besteedde gelden krijgen opgelegd, zal Orbán onverwijld van het aanbod van Poetin gebruik maken en er met zijn militie van veldwachters binnen trekken tenminste zodra ze de windsels om hun broeken hebben gedraaid. Ik denk dat die bezetting ook wel eens het Guinness Book zou kunnen halen, als de kortste en met het minste veroverde gebied. Ook al dragen ze de hele marine van Orbáns geestelijke vader Admiraal Horthy (een admiraal in een tijd dat het land geen toegang meer tot de zee had, zie kaartje) ook nog de grens over.
Poetin zal edoch blij zijn met elke bondgenoot.

Met dat soort dingen moet de EU geen rekening houden. De nu opgelegde maatregelen zijn veel te zwak, je neemt hem iets af maar er blijft nog voldoende over om in eigen zak te laten stromen. Alleen Orbans kliek zal het, als de EU strenge controle weet door te zetten, iets minder hufterig moeten doen.
De EU moet niet bang zijn om harde maatregelen te nemen: het is een voorbeeld voor een aantal andere landen die op wankelen staan: Polen, Bulgarije, Slovenië, Kroatië en helaas soms ook Tsjechië.

Speelkaart: Ku.K-allegorie van de Hongaar. En met vlees onder het zadel om het mals te maken zullen ze zo Roethenië binnentrekken. En 's avonds thuis bij moeder-de-vrouw hun bordje gulash (dat is bij de Maygaren een soep, wat wij zo noemen heet daar pörkölt) kunnen lepelen. 'Het was me het dagje wel, maar het vlees is lekker mals geworden.'

Vanaf morgen, beloofd, weer kortere stukjes!








Zaterdag 17 september 2022












Al vanaf voor dat mensen heugenis hadden

Voor wie denkt: dirigeren is met een stokje zwaaien
Ik was toch anders ook niet zo streng voor Mahler? Ik was toch anders ook niet zo dat zijn Vijfde te lang zou zijn? Ik riep toch anders ook niet Alma aan haar lichtgroene correctiepotlood niet te sparen?
Waarom was ik dan zo onvergenoegd over de Mahler 5 van laatst? Was het de Italiaanse dirigent met een misschien iets te temperamentvolle aanpak voor een Mahler met een Tsjechisch orkest? Maar het zijn toch professionals en de rhapsodie is toch ook geen zondagmiddagwalsje?

Veel mensen vinden een concert slecht als het niet overeenkomt met de versie die ze gewend zijn. Ooit hoorde ik een grijze snotaap uit Oud Zuid zeggen dat het pianostuk in het midden vals was, niet doorhebbende dat een professionele musicus grote moeite moet doen om vals te spelen. Het was gewoon anders dan dat wat hij thuis op plaat had. Daarbij had hij niet door dat hij het over een cadans* had. Vele zijn abonnementhouder maar kunnen niet horen.
Kortgezegd: een kortzichtige manier van luisteren. Ik heb er gelukkig vier ter referentie: Bernstein met het New York Philharmonic, Simon Rattle (ik heb moeten wennen aan die man, Engelsen en klassieke muziek blijft als baked beans in een haute cuisinekeuken) met die Berliner Philharmoniker (die ik er in tempo altijd van verdenk dat ze nog een S-Bahn moeten halen), Rudolf Barshai (die ik zeer waardeer) met de Junge Deutsche Harmonie (talent in de groei dus) en Václav Neumann (ja, een Tsjech) met het Gewandhausorchester Leipzig, toch zeker op een van de hoogste plaatsen in mijn orkesten top 3, mijn favoriete versie. In ieder geval drie dirigenten deden een hele Mahler-cyclus, van Barshai weet ik dat niet zeker: hij deed de 5e, 9e en de eigen versie van de 10e die veel organischer is dan Deryck Cookes reïnactment zoals Rattle die doet, Bernstein weigerde alle interpretaties te doen.

Maar nergens het gevoel dat hij te lang is.

Achteraf beredenerend zat het hem in een onachtzaamheid, maar voor een dirigent van enige statuur valt dat als fout aan te rekenen: de stoelen in de Obecni Dum waren vervangen. Normaal zullen daar concertstoelen uit hout, velours en kussenvulling staan. Nu een weliswaar goedzittende riante klapstoel, ook qua ruimte prettig geplaatst, op losse open podiumelementen uit hout op ijzer.
Dan dempt de zaal dus niet en de lage podia gaan als een schelle klankkast werken. Het geluid was dus verre van afgewogen en vloeide niet samen, waar het had gemoeten. Technisch falen, maar een dirigent moet ook ruim vooraf de zaal akoestisch testen.
Het publiek had het wel gemerkt. Dat hoorde je in het applaus terug.

* | De aan een aantal maten gebonden vrije improvisatieruimte van een solerend instrumentalist in een voor dat instrument en orkest geschreven werk. Vaak neemt men hier een beroemde cadans over, soms schrijft de componiste er al een, maar de ware meester doet het zelf. Snotapen uit Oud Zuid spreken dan van vals.

Foto: Alma Mahler-Schindler, ook bekend als Alma Gropius-Schindler en Alma Werfel-Schindler. Zelf ook componist.
O ja, en geef even aan Wikipedia voor het behoud van recalmevrije vrije gratis kennis. Ik heb al gegeven.





Vrijdag 16 september 2022












Al vanaf voor dat mensen heugenis hadden


Schnitzlers Leest
Arthur Schnitzler (naast schrijver ook huisarts en een bekende van Freud) schreef in 1912 het toneelstuk Professor Bernhardi, dat toen als comedie werd geafficheerd. Het ging over de anti-semitische tendenzen in het Wenen van die tijd. Schnitzler was zelf Joods en zijn boeken en stukken zouden samen met die van Freud, Kafka en Zweig op de brandstapels van de geest belanden. Robert Icke herschreef het als De Dokter en ik zag het vandaag in de Stadsschouwburg in Amsterdam gespeeld door ITA onder regie van Icke.
Ik heb niet zo heel veel ervaring met toneel, maar kon toch zien dat dit een uitzonderlijke voorstelling was. Een zwaar onderwerp, in actuele setting gezet, maar met de nodige momenten van luchtigheid. Alle sentimenten kwamen aan bod en dat is in de regel datgene wat iets goed maakt en onderscheidt van een klucht of een kostuumdrama.
Maar ook het intense spel - en ik had goed zicht: midden eerste rij - maakte het zo goed. Geen moment van een wegzakker, dat ik bij klassieke muziek hoe zeer ik daar ook van hou, toch altijd heb: ik zat er echt helemaal in, 165 minuten lang.

Dank aan M. die mij weer eens bij een toneelvoorstelling bracht (zie week 33, Een Wakend Oog). Absoluut voor herhaling vatbaar. Helaas voor u: het was de laatste voorstelling, in Amsterdam althans.












Donderdag 15 september 2022







We zijn weer thuis...
Schiphol*. Bergen onbeheerde koffers liggen er in de aankomsthal, die op de voorgrond is nog niet eens de grootste - ik nam hem vanwege die rolstoel, die blijkbaar ook niet met de passagier uitgeladen kon worden - kijk vooral eens op de achtergrond en van dat soort bergen lagen er meer. En dan klinkt er de hele tijd dat bandje 'Om veiligheidsredenen verzoeken we uw bagage niet onbeheerd achter te laten.' De Tsjechen rond me heen vroegen zich af wat dit allemaal toch wel niet was, of die mensen hun vlucht allemaal hadden geannuleerd? Maar de meeste lol hadden ze toch nog wel aan de muizen die door de gang liepen: De muis die op vakantie wou!

Vliegvelden zijn hoe dan ook vreemde dingen: plekken waar een kop koffie soms nog duurder is dan de vlucht. En als je eenmaal in de taxfree-zone bent merk je dat een fles alcohol veel goedkoper is, maar een glas velen malen zo duur. Net als de koffie.

* | Mensen met vragen of opmerkingen over waarom ik vlieg: stuur maar even een mail.





Woensdag 14 september 2022







Er wordt wel eens vergteen dat een hotelkamer ook om te rusten is en je een 'Niet storen'-label hebt dat je aan de deur kunt hangen. Dat is een van de luxes die je thuis niet hebt. Dus na het ontbijt ging ik terug en hing dat label op.
Je kunt wel de hele dag een programma afdraaien. Alsof je dat thuis doet: daar zit je ook alleen maar een beetje je Facebook te volgen om te weten te komen dat die leuke mensen van toen op dat terrasje een nieuwe keuken hebben.
Daarbij ik ga al naar Mahler in de Obecni Dum. En wanneer deed u dat voor het laatst, iets cultureels? Snollebollekes en musicals tellen niet.





70 minuten is kort voor een Mahler, maar het einde dat nog even zijn Voorwaarts en niet vergeten-thema oppakt dat in alles daarna terug zal komen is echt overbodig. Vooral de half uur durende schijn-eindes doen je verlangen naar de uitgang en de niets ontziende ingreep van Alma Mahler, die bij eerdere werken gewoon het mes erin zette. Maar haar invloed nam helaas af en haar ingrepen waren goed.
Dat was ook de reden dat het applaus wat minder was, niet vanwege de uitvoering - alhoewel misschien iets te hard en ontstuimig - maar vanwege het stuk. Maar toch, als zelfs ik de neiging krijg opeens maar een applaus in te zetten van laat de rest maar, dan is er toch iets fout.








Dinsdag 13 september 2022




Last Train to the Grand




Sommige treinen vanuit Praag hebben op het station tegenover het hotel (waar ik al jaren naar tevredenheid kom) eindpunt. Zo ook een als deze die zo rond half negen aankwam. Ik zag de twee conductrices uitstappen, nog even keuvelen met de machinist die zich aan het omkleden was in zijn cabine. En daarna liepen ze voor me uit naar het hotel, ik was in de veronderstelling dat ze daar nog even wat gingen drinken in de gelagkamer beneden. Een stevig halve liter glas bier met een goed maal.
Maar nee, ze kregen allebei een sleutel van een kamer, terwijl er zeker nog een trein terug rijdt naar Praag. Ik hoor ze nu naar beneden gaan voor dat bier. De machinist zal zo ook wel komen.
En dan moeten ze bij ons staken omdat ze hun behoefte moeten doen in een yoghurtfles en geen tijd hebben om te eten. 
Als je niet met je personeel weet om te gaan, weet je dat ook niet met klanten.





De bordjes vond ik mooi vormgegeven. Dus dan stap ik naar binnen, ze waren helaas de machine al aan het schoonmaken. Een ander bordje op metrostation Vltavská verbaasde me al jaren, die trein. Zover ik wist was daar helemaal geen station. Dus volgde ik het maar eens. Ik kwam op een rangeerterrein met een stationsbord en twee bankjes waar een iemand heel rustig op een trein zat te wachten. Net toen ik begon te twijfelen aan wat ik zag klonk de ingeblikte stem van de stationsomroeper en kondigde een trein aan.
Naast Planeta Zizkov begint de voetgangerstunnel die naar het centrum van de aarde lijkt te gaan, van de andere kant, is het een behoorlijke klim. Mensen op stepjes schampen vaak de wanden omdat ze die dingen niet onder controle kunnen houden. Het mooie aan de andere kant zijn de straatjes die doodlopen op de spoordijk en de cafés als De Tunnel en De Garage. Op een pleintje vlakbij Planeet Zizkov stond een saai borstbeeld van Jaroslav Hasek. Men heeft er maar een paardachtige tafel omheen gemaakt. En op de Spalena in de boekenperserij waar Hanta balen pulp maakte zag ik iets dat aan zijn aandacht ontsnapt is. Het zou zeker niet de ziel van een baal geworden zijn.





Maandag 12 september 2022




Daar waar niks meer is





Ik ging naar Lidice, het dorp dat niet meer is, niets meer is, niemand meer is. Zelfs het puin mocht niet blijven liggen, nadat de huizen, de kerk en de school verbrand waren werden de resten opgeblazen en zelfs dat moest geruimd.. Het dorp moest van de kaart verdwijnen. De onschuldigen waren schuldig verklaard.
Een sok, een breiwerkje, een foto aan de muur. Iedereen kende elkaar hier, al zes eeuwen lang. 
Een enkeling wist te overleven, moeders, kinderen. En ze verstonden elkaar niet toen ze zich terugvonden, de kinderen was het verboden geworden Tsjechisch te spreken, de moeders spraken geen Duits of konden de taal van de moordenaars van hun man, hun familie, de andere kinderen eenvoudigweg niet spreken.
Het dorp werd herbouwd. Op een paar honderd meter van de plek van het oude dorp. Het werd een communistisch modeldorp, naast de vlakte die een andere dictatuur had achtergelaten.





Lidice voor en na 10 juni 1942. Als vergelding vanwege het aan een paardenhaar sterven van Heydrich.





Overigens ook de moeite waard, het Internationale Kinderkunst Museum in de Lidice Galleia opgezet ter ere van alle tgv oorlogsgeweld omgekomen kinderen.




Ik moest nog even bij mijn vrienden van Baobab in het Nusle-dal zijn dus ging ik over de Nusle-brug omdat de afdaling aan de andere kant prettiger is. Er zijn mensen die voor geen geld over de over een woonwijk voerende 40 meter hoge brug willen. Leuk is dat ze wel de metro naar die andere kant nemen, denkend dat die onder de grond gaat totdat ik ze vertel dat die door een bak rijdt die onder aan het wegdek van de brug hangt.








(c) - 2000-2022 Dieter Bruls