Contact: d i e t e r b r u l s @ g m a i l . c o m

Week 41

Voorpagina

De stenen op de bedding van de Moldau liggen niet stil

F. is overleden.

Dat ik contact moest opnemen spookte al een paar dagen door mijn hoofd. Het stond op mijn To Do-lijst. Toen ik het erop zette moet hij zijn laatste adem uitgeblazen hebben.

Ik kende F. uit Praag. Hij was een rustig iemand, trad niet op de voorgrond. Hij had grote dingen gedaan, maar ach, daar praatte hij nooit over. Als hij wat zei, luisterde je. Want het was altijd zinnig.

Hij genoot zoals je genieten moet: zonder superlatieven en kijk mij eens genieten. Zittend op de terrassen rond zijn huis in Smichov, soms de kade aan de overkant van de Moldau. De grotere wereld kon je ook vanachter een krant bekijken.

Tot het leven weg van zijn geboortegrond door zijn gezondheid te moeilijk werd: hij was weer terug in Nederland. In het spreekwoordelijke hutje op de hei.

To do-lijstjes wachten niet. Wacht nooit met dingen te doen.

Foto: de spoorbrug over de Moldau, die station Smichov met het hoofdstation verbindt

Muziek - Zarah Leander zingt Brechts lied over de Moldau, het grote dat niet groot blijft en klein niet het kleine.

Ingezonden brief in de rubriek Geachte redactie van de Volkskrant van vandaag. Een keer het woord vinkje teveel gebruikt.

Muziek - Something van the Beatles, een George Harrison-nummer. Het leuke aan de video is, dat de vriendinnen er eigenlijk allemaal vrij normaal uitzagen. Tegenwoordig zouden dat allemaal gepimpte modellen zijn. Van die voetbalvrouwen met opgespoten lippen.

Reactor 4 was een betere naam voor het Russische vaccin geweest

Ze hadden allemaal een pistool gekregen om het gebied rond de ontplofte rector in Tsjernobyl te bewaken. Wat er precies aan de hand was, wisten ze niet, vertelde zijn dochter me.

De mannen zagen het als een weekenduitje, ze hadden het weekend willen besteden aan het poten van aardappelen op hun eigen nutstuintjes. Ze hadden dus maar stevig naar de wodkafles gegrepen. 'Iedereen die geen wodka dronk,' had haar vader later verteld, 'ligt nu onder de grond.'

Zijzelf had als kind in die dagen erna, als gewoonlijk van de bessen, bramen en frambozenstruiken van haar oma gesnoept. Haar verhaal sluit precies aan bij het boek dat ik erover lees*.

Bij ons werd al veel eerder gezegd dat we bepaalde dingen maar beter even niet konden eten, terwijl we er toch veel verder vanaf zaten. En daar reden de bussen die ingezet waren voor de evacuatie van de nabijgelegen stad Prypiat, de volgende dag alweer hun dagelijkse route door Kiev. Dat nucleaire straling nog meer besmettelijk is dan corona nu, daar stond niemand bij stil.

In de Sovjet Unie hield Gorbatsjov het - ondanks glasnost, openheid - bij een afgezwakte mededeling op tv en dat in een tijd dat tv nog een voor de meeste mensen niet reproduceerbaar medium was. De kranten schreven niets. Die mededeling op televisie was zijn eigen initiatief, apparatsjiks hadden het liever veel langer stil gehouden.

Vandaag las ik toevallig in Beichte einers Moerders, erzaehlt in einer Nacht van Joseph Roth hoe de Russen vroeger al de alom tegenwoordige geheime dienst van de tsaar vreesden, dat is daarna nooit veranderd. Openheid is er nooit geweest. De burger hield zijn mond en wat de overheid zei werd niet vertrouwd. Hoe Gorbatsjov ook probeerde: het vertrouwen was weg na jaren tsaren, Stalin en Brezhnev.

Dat Russen zich nu niet laten vaccineren - ondanks een halve maand extra pensioen, chocoladeijs, cadeautjes, een loterij en een strijd met de dood** - toont aan dat het vertrouwen in het regiem niet is toegenomen. Zij doen alsof ze met ons praten, wij doen alsof we naar hun luisteren.

Veel Russen geloven niet eens dat er een virus is, zoals toen ook breed niet aan het bestaan van nucleaire straling werd geloofd.

Als je jaren voorgelogen bent geloof je niks meer.

* - Ik lees Chernobyl, History of a Tragedy van Serhii Plokhy (Penguin Books), wordt een pageturner genoemd en maakt dit waar: hij kan een pagina's durende levendige nergens saaie beschrijving geven en dat je daarna leest dat je pas een minuut verder bent. Plokhy is op zijn best als hij korte periodes beschrijft, The Last Empire over de val van Gorbatsjov leest prettiger dan boeken die lange periodes beslaan zoals Lost Kingdom over het ontstaan van de Russische natie en The Gates of Europe over de Oekraiense geschiedenis. Maar goed, dat was een eerste indruk, grasduinend in de boekhandel.

** - Bron NRC en Volkskrant heden.

IN WIT RUSLAND kan je alleen al voor het lezen van berichten in oppositionele Telegram-groepen zeven jaar gevangenisstraf krijgen. Reken niet op een eerlijk proces.

In Nederland mag je politici op de sociale media met de dood bedreigen en je zult geen zeven jaar krijgen, maar slechts een paar maanden. In een eerlijk proces.

Reken er echter op dat de Twitterroristen over inperking van de vrijheid zullen beginnen en vergelijkingen met dictaturen gaan maken.

En vreemd genoeg zijn het vaak dezelfde mensen die roepen dat er veel te laag gestraft wordt in Nederland.

Misschien moeten we ze maar omvolken naar Belarus.

Muziek - Ze scoorde hoog in afgelopen jaarlijst Hayley Thompson-King. Dus even een opfrisser: Drink Her Away en Dopesick.

Procrastinatie-lijstje

Ik had een to do-lijstje dat niets deed dan langer worden. Er ging wel eens wat vanaf, maar er kwam meer bij.

Nu helpt het om dingen op zo'n lijstje te zetten die je toch wel doet, want die kun je dan makkelijk wegstrepen en dat wordt in de brievenrubriek van de Happinez aangeraden omdat het een positief gevoel zou geven. Dus dan zet ik brood bakken erop (het is dat of geen brood).

Meestal staat er een ding op zo'n lijst waar je helemaal geen zin in hebt en dat doet de boel stokken: in dit geval was het de Polen-pagina omzetten van het ene systeem naar het andere. Dat is nu half gedaan.

Maar dat moet klaar voordat ik een vakantie kan boeken.

Loterij winnen staat er ook nog op.

Lange lijnen, korte lontjes

Wat Poetin zo gevaarlijk maakt, is dat hij het kortetermijndenken van een dictator paart aan het langetermijndenken van een inlichtingendiensten-directeur.

Zie nu met dat gas. De hogere prijzen spekken op de korte termijn zijn kas. Het oppoken van de discussie over de energietransitie, daarmee stookt hij op de middellangetermijn.

En voor de lange termijn denkt hij aan de klimaatverandering die van Siberie het grootste landbouwgebied ter wereld zal maken en de ontginning van nog meer delfstoffen zal vergemakkelijken.

Het is kortetermijndenken op de lange termijn. Waarin hij zichzelf onsterfelijk acht ten koste van ieder ander.

Het leek allemaal heel gewoon

28 april 1986. 10:00 uur.

Hij was voor zijn doen laat opgestaan: hij had die nacht wodka zitten drinken met een buurvrouw, dat was goed tegen de brandlucht die hij had ingeademd.

Hij genoot van het mooie weer toen hij even op het balkon een ochtendsigaret ging roken. Kinderen speelden buiten, moeders wandelden met baby's in kinderwagens. Zijn directe buurman had besloten die dag op het dak te gaan zonnen, geen strand kon er tegenop vandaag, grapte hij. Je rook de huid bruinen.

In de avond werd de buurman met een ambulance opgehaald, hij braakte hevig.

Alles leek desondanks normaal in Pripyat. Hij zag nog geen verband tussen de brakende buurman en de brand die hij de avond ervoor had gezien bij het vlakbij gelegen Tsjernobyl.

Gebaseerd op: Chernobyl, History of a Tragedy van Serhii Plokhy [Penguin Books]

(c) 2000-2021 Dieter Bruls