Contact: d i e t e r b r u l s @ g m a i l . c o m

Week 8

Voorpagina

Het volk is pandemoe

'Als we geen meer geld aan de KLM geven, vliegen onze vliegtuigen naar het buitenland.'

'We moeten de grenzen dichtgooien.'

Het was verkiezingsdebat. En wie nog zweeft zal daarna nog steeds zweven. Er worden nogal wat nutteloze debatten gevoerd: Baudet tegen Azarkan laatst bijvoorbeeld. Alsof iemand die overweegt FvD te stemmen dan opeens denkt, oh nee, toch maar Denk. Of andersom. En als de omroepen het dan toch alleen voor de kijkcijfers doen (voortdurend die Baudet uitnodigen), laat dan gewoon eens al die zes (?) fascistische partijen met elkaar op de vuist gaan.

En voor de rest was het pandemie tegenover pandemoe. Oftewel je geld of je leven.

Verzicht

In tijden dat je het land niet uit kan en de stad niet uit gaat, is een tocht naar Amsterdam Zuid oost een kleine vakantie. Vanaf zes hoog had ik blik op verre horizonten.

En achter die horizon zag ik de duinen het strand en de zee, de bergen, verre steden, rivieren, de spoorlijnen erheen. En een potlodenwinkel in Bohemen en een koffietentje aan de Donau. Kwestie van net iets verder kijken.

En dag voor dag komt de horizon meter voor meter dichterbij.

Geen nieuws

En ook hier is geen nieuws. Ik ging naar de supermarkt in alle vroegte, meer niet.

Om 07:10 sprak daar zo'n Amsterdammer die eeuwig en altijd om een praatje verlegen zit: 'Ik ben het nu echt beu met dat corona.' Alsof het een volstrekt unieke waarneming was die de anderen niet zouden kunnen bevroeden. 'Goh, echt? Ik niet,' zei ik, 'Nu scheiden de bokken zich van de schapen: diegene die wat hebben kan en die die bij het minste loopt te zeuren.' Hij had zijn praatje gehad.

[tekst loopt door]

Want ze missen allemaal wat. Zoals lekker shoppen en het dan thuis online bestellen. Naar school gaan en op het schoolplein fijn met je mobiel bezig zijn. En geen avondklok meer en dan heerlijk thuis bankhangen.

Dus als dinsdag de terrassen opengaan gaan ze allemaal naar het terras. En als de sekswerkers weer aan de slag gaan, wat dan?

Onder de armen grijpen

In Radetzkymars ging het om de familie-eer en moest er naar de keizer gegaan worden voor 7195 Kronen. Ik keek eens in mijn gelddoos en er zaten er nog 5 duizend in. Ik had het zaakje dus grotendeels kunnen oplossen.

Wonderlijk is de inhoud van die doos. Stapels biljetten die ooit geld waren en nu niet meer. Ooit waarde hadden, grote waarde blijkt en nu oud papier.

Of ooit al waren, zoals het biljet met Saddam Hoessein erop. Dat door inflatie zo weinig waard was geworden, dat het geld makkelijk met een kleurenprinter kon worden nagemaakt, maar niemand dat zou doen omdat de kosten voor een kopie hoger waren.

Eigenlijk is alle geld een zeepbel. Als we morgen massaal zeggen dat we de waarde niet meer erkennen, kan Jeff Bezos nog geen broodje kopen.

Moet hij ook naar de keizer. Niet dat die dan nog geld heeft, maar een broodje kan er misschien vanaf.

Lach, brul en gier...

Het was mooi lente weer, de mensen stroomden naar de parken. Ik ook. Maar het park waar ik heen ging, ook midden in de stad, was vrij rustig. Ik koos een bankje uit en las. Een jonge man vroeg heel netjes of hij op het andere uiteinde mocht gaan zitten, het was meer dan anderhalve meter van me vandaan en hij ging daarna met zijn rug naar me toe zitten. De meeste mensen zijn goed en houden wel degelijk rekening met de regels en daarmee met anderen.

Niet de mensen die in het Vondelpark aan het feesten gingen. Die niet, die zijn er met zijn allen verantwoordelijk voor dat er heel veel nog lang dicht moet blijven, dat er heel veel nog niet kan. En dan vooral dat wat ze het liefst weer zouden willen kunnen. Zoals altijd is het een kleine, weliswaar in het oog springende, groep die het voor de rest verpest.

En wat je daar tegen kunt doen? Je kan met ze praten, maar dat is al vaak gedaan: dat praten gaat nog wel, maar het luisteren niet.

Blushelikopters inzetten, dat kan wel, die grote ladingen water dumpen bij massavorming. En dat water hoeft niet schoon te zijn. We hebben in dit land een mestoverschot. En het gras in het Vondelpark moet ook herstellen.

Of zou ik nu niet beter dan de feestvierders moeten zijn?

Radetzkymars

Karel van het Reve schrijft ergens over Dostojevski die algemeen zo verheerlijkt wordt, dat hij eigenlijk niets anders doet dan bovengemiddelde Bouquetreeks-lectuur schrijven. Al gebruikte Karel van het Reve natuurlijk nog het woord keukenmeidenroman. Ik ben benieuwd wat hij over Joseph Roths Radetzkymars zou zeggen, want laten we eerlijk zijn, ook dat is een hoog sentimenteel familie-epos, waar Freud met Haydns baton de vierkwartsmaat slaat.

Het is de achtergrond van het verval van de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie die het interessant maakt.

Radetzkymars gaat over de onvermijdelijkheid der dingen. Het volgen van een patroon, een uitgestippelde weg, waarvan het einde in zicht is, maar die toch gevolgd moet worden. De weg moet ten einde gegaan worden, koste wat kost, ook al is de horizon slechts een afgrond.

Er zijn geen zijstraatjes die vluchtmogelijkheden bieden. Nooit, zelfs op een avondwandeling niet.

Roth beschrijft het wegtikken van de tijd met de erflating van stilstaande horloges en wij zien een overtuigend beeld van hoe het Habsburgse Rijk was. Hoe het volgens ons was, overigens, nadat we Roth hebben gelezen. Dat die veelvolkerenstaat ook bruiste, broeide, dat is ons beeld niet, maar hoe kan een staat de basis van een wereldoorlog zijn als die lusteloos inslaapt?

Niettemin, keukenmeidenroman of niet. Ik heb sinds lange weer eens het gevoel van bingereading. Het vervolg, waarin het oude Oostenrijk - neem ik aan - opgebaard ligt, De Kapucijner Crypte heb ik vandaag besteld.

Joseph Roth: Radetzkymars, LJ Veen Klassiek.

Grendel

Ik zat op het binnenhofje van de Oudemannenhuis-poort, normaal gonst het daar van studenten, nu kan men er verscholen zitten in de stad die toch al rustig is. Terwijl ik verzonken was in Joseph Roths Radetzkymars liep er een man met een balk langs. De gebruikers van de andere bankjes, een geoefend reiziger en een studente die ijverig leerde moeten erop gereageerd hebben, op die man met die balk en gewis de betekenis van zijn gang gekend hebben. Ze waren met stille schreden gegaan.

Mij moest hij waarschuwen met een plechtstatig Meneer, we gaan sluiten. De woorden dank u strompelden uit mijn keel, alsof ik te danken had voor het weggestuurd worden uit het paradijs. Ik voelde me een beetje als Von Trotta die zich op straat maar niet weet te ontdoen van zijn bewaarder, toch iets vriendelijks wil zeggen maar niet zo gevlochten is in dagelijkse conversatie. Hetgeen ik natuurlijk ook niet ben. Een mooie avond wenste ik bij de poort en slikte de rest van de zin maar in. Want hoe moest die goede man nou zo snel weten wie Katharina was, met haar grote witte borst?

Achter mij hoorde ik hoe de balk in de grendelleggers van de poort werd geschoven. En dat gaf een fijn gevoel, dat er midden in Amsterdam al sinds lange jaren een grendelbalk wordt aangebracht om de stad buiten te houden.

(c) 2000-2021 Dieter Bruls