Berlijn-verslagen nu hier en hier.
Het Polen-verslag (Krakow en Auschwitz) valt hier te lezen. 
 
Deze week - Vorige week
 
Week 18 (vervolg)
 

Zondag 8 mei 2022

Nog nooit waren ze zo één
Vandaag werd in Vilnius de droom van Poetin over een herenigde oude Sovjet Unie waar. Litouwers, Oekraïeners, Belarussen en Russen stonden eensgezind voor een zaak: stop de oorlog, Poetin (en Loekasjenko) weg. Poetins mooiste droom zou wel eens zijn nachtmerrie kunnen worden.
 
Zij poseerden nog even extra voor mij, nadat de Litouwse tv klaar was. Het was dan ook de beste leuze. Alhoewel ik Poetin niet op mijn bord zou willen hebben liggen, dat is zoiets dat je stiekem onder de tafel aan een hond voert. En hoopt dat die het weg slikt.
 
De regen dreef een gedeelte van de demonstranten de naastgelegen kerk in - zo gaat dat altijd - maar de mensen met de meterslange vlaggen die hielden stand. Kinderen schuilden eronder en je hebt een Witte Reus en een Euromast nodig om zo'n vlag weer te drogen.
 
En alweer poseerde ze, ditmaal met een ander bord. En het vat het allemaal wel samen, Poetin die zijn eigen bed ondergescheten heeft en droomt dat het een warm bed is. Totdat hij wakker de dekens terugslaat en alles slechts een strontvliegenbanket bleek.
Een gek kan de wereld gek maken, maar alleen omdat de wereld zo gek is dat die gek met de wereld te laten doen.
 

John Wayne op klompen

Vanuit de Caffeine - een koffieketen die bijna op elke straathoek goede koffie en internet verzorgt, waardoor ik elke keer dat ik langs een filiaal loop, mijn mails en apps binnen krijg, je hebt hier geen abonnement nodig - zag ik buiten op het adres een groep in klederdracht. Temeer daar de vrouwen hun haren aan het vlechten waren vond ik het niet netjes te fotograferen. Ik vond de dracht wel imposant, niet die klompen, pofbroeken en achteruitkijkspiegels van ons vissersvolk. Hierop is de cowboykleding gebaseerd. Want John Wayne met een pofbroek en klompen op een paard, dat is lachwekkend pompeus.
​Dat kan alleen bij Glen Baxter.
 

Zaterdag 7 mei 2022

Zomaar wat foto's
1 - Vanochtend stonden er opeens kanonnen op het plein, de beste kanonnen: goulashkanonnen. Wat we in Nederland een veldkeuken noemen.
Het was voor de Dag van Europa, die ze hier drie dagen vieren. Misschien moet Nederland dat ook maar eens doen, bij Europa gaan. Dat is best gezellig.

En de dag dat ik mijn Nederlandse nationaliteit mag inruilen voor de Europese huur ik ook zo'n goulashkanon.

 

 

 

2 - Praag heeft om navolgbare redenen een Frank Zappa monument, maar waarom Vilnius er een heeft, is eigenlijk vrij onduidelijk en even zo willekeurig. Een echte toeristentrekker is het niet, ik trof ook geen wenende vrouwen aan, slechts een man die op een van de bankjes zat omdat zijn hond moest rusten van de wandeling.
 
3 - Op het Festival voor Europa was de kermis begonnen, de Nederlandse vertegenwoordiging bestond uit een Litouwse foodtruck die de echte Nederlandse stroopwafels bakte.
 
4 - Is er in Nederland ergens een festiviteit is er altijd een ambtenaar die bedenkt dat het leuk is en jong en nog van alles dat met subsidie te maken heeft om de buurtjeugd te laten rappen. En dan krijg je van die gescandeerde teksten die omdat ze rijmen volgens de schreeuwer waar zijn. Hier laten ze een orkest aantreden. Dat dan Michael Jackson speelt en peuters en oma's laat dansen.
 
5 - Ze vroeg of ik een t-shirt wilde kopen voor de goede zaak.
Ik zei, straks. Ik wilde het niet de hele dag meedragen.
Ze zei, ik wacht op je.
En toen ik terugkwam, hé, je bent terug gekomen.
Ja zei ik, er zijn ook mensen die hun woord houden.

Ze vroeg me of ik van die Russische boot wist.
En deed het met zoveel geestdrift na, met veel boem.
En lachen. Aanstekelijk lachen.
Alsof ze niets anders deed dan oorlogsbodems de grond doen kussen.

 

6 - Achter de grote straten van de stad gaat een dorps leven schuil op de binnenplaatsen en achterhoven. Vroeger nam iedereen het dorp mee naar de stad. En is dit achter een van de kronkelige straatjes van de binnenstad, achter de boulevards en de communistische woonblokken is het niet anders. Ook achter mijn kommoenalka zoals ik mijn appartementje liefkozend ben gaan noemen, huist een andere wereld.
 

Vrijdag 6 mei 2022

Eten wat de pot schaft
Nederlanders die op vakantie gaan vragen altijd waar je goed kunt eten. Ze vragen dit niet omdat ze van die bon vivants zijn, thuis raken ze al van slag als het vaste merk aardappelpuree uit een pakje niet leverbaar is, ze vragen dit uit pure angst.
Als je op vakantie bent vragen ze met een ondertoontje dat je daar bedorven geitenogen moet eten, hoe het eten daar is. Ben je terug eenvoudigweg, hoe was het eten? Nog iets bijzonders gehad? Nee niet echt, zegt de vrouw dan, had wel iets willen proberen maar ja, de kids hè, die eten niks. En hoe zou dat nou komen? Omdat Henk ook niks anders lust, dan dat van zijn moeder of de onbeperkte vreetschuur.
​Dus zij wou wel. Maar waar staat in de huwelijksakte dat man en vrouw dagelijks hetzelfde zullen eten? Het is tot de dood ons scheidt, niks met schijt.

​Bij de foto: een maanzaadtaartje. De bovenkant is iets verkleurd, in het echt was ie gifgroen. Heerlijk!
​
Dagelijks rijden er acht transittreinen van de Russische exclave Kaliningrad naar Moskou. Gedeeltelijk goederentreinen, maar ook passagierstreinen. Ze rijden door station Vilnius verder naar Minsk in Belarus, zonder te stoppen. Voor de passagiers is er nu een foto-expositie opgesteld van de ergste gruwelen door Russen in Oekraïne begaan.
Ondertussen maken mensen zich ongerust over raketten die nu bij Kaliningrad worden afgeschoten. Onnodig. De afstand tot Vilnius is te dichtbij om in een mooie boog af te leggen, dat zou een heel hoge boog moeten zijn en dan heeft zo'n raket veel brandstof nodig ivm de ontsnappingssnelheid die je nodig hebt om je aan de zwaartekracht te ontworstelen en dan kan je er geen zware kop opzetten. Vanaf Kaliningrad kan je Londen of Parijs veel beter raken. Om Vilnius te raken moet je van zoveel werst vanachter Omsk schieten.
 
Dan kreeg ik nog een visum voor de republiek Uzupio. In een galerie zag ik een expositie van risodrukken over Oekraïne. Met de uitbaatster had ik het over de oorlog daar en dat dat hier natuurlijk harder aankwam. Zij zelf had de Russische bezetting niet meegemaakt, maar ondanks dat, je merkt wel dat de mensen er meer mee bezig zijn. 
 
Iets verder in deze straat, om de hoek waar ik verblijf liggen twee gedenkstenen om aan te geven dat er daar in 1991/92 een barricade tegen oprukkende Russen was. Niet voor niets dat de hele straat van overheidswege blauw geel kleurt. Net zoals veel hier: gebouwen, stadsbussen. In de supermarkten liggen de autoraam-vlaggen als kassakoopje.
 

Donderdag 5 mei 2022

Als je de beschaving ontwent bent

Ik was vandaag in het paleis van lange tijd het grootste land van Europa was, en dat was minder bemeten dan dat van menig omhooggevallen Keukenkampioen-koning. En noemde die van Oostenrijk-Hongarije zich op basis van een dubbelmonarchie voortvloeiend uit een persoonlijke unie, keizer, die van Litouwen bleef gewoon Groot Hertog, zoals die van Luxemburg dus. En natuurlijk Koning van Polen.
In het historisch museum dat er nu gevestigd is, vroeg ik naar een boek over de Litouwse geschiedenis. Dat hadden ze niet in een voor mij leesbare taal (nu is er behalve over de ondergang ervan weinig over geschreven). Ik vroeg mijn persoonlijke suppoost welke taal zij sprak en ze antwoordde Litouws en Russisch. Daarna bleef ze me in het Russisch toespreken bij het omdraaien van knopjes en het opentrekken van nog meer lades. Dus etnische Russen kunnen, ondanks wat men zegt, in overheidsdienst werken, mits ze ook Litouws spreken.
Het Litouws is een archaïsche taal, je hebt constant het gevoel dat je met 'Landgenoten, ook dit jaar raakte de productie van strokarton weer danig in het verschiet' wordt aangesproken. Daarmee is het een geliefd studieobject van mensen die op proto-Europese talen studeren.
Bij een staatsbezoek bij de president waar ik dwars doorheen banjerde werd mij vriendelijk gevraagd of ik zijn tuin niet wilde betreden. Maar wie wil daar nou geen gehoor aan geven met zoveel vriendelijkheid. Zo leerde ik hier dat die witte strepen op de weg plekken zijn waar je als voetganger over mag steken zonder dat er iemand dan kankerlijer roept of toetert en pas bij het gevaar van lakschade remt. Hier stoppen ze al als je alleen maar naar zo'n plek kijkt. Laat ik er maar niet te zeer aan wennen: dat wordt mijn dood in Amsterdam.

 

Steden zijn groot door de openbare ruimte die ze bieden. Dus de plekken en de gebouwen waar jij mag zijn. Amsterdam is een door kooplui gedomineerde stad die de luiken sloten, het grootste gedeelte is niet toegankelijk. Koopmannen begrijpen ook het nut van een plein niet: een plein kost alleen ruimte. Een plein is echter ruimte. Het hoeft ook geen functie te hebben, het heeft al een functie: het is de plek waar je als de zon schijnt de hele dag zon hebt. En hoe groter het plein, hoe groter het nut. Wat opvalt aan Vilnius zijn de vele pleinen en parken zonder woekerend struikgewas. 
Overigens de Hollandse koopman verlangt naar kleine vierkante pleinen, dat heeft iets met gelijkwaardigheid te maken en vanuit elk punt alles kunnen zien. Dergelijke benepen plattegronden hebben de geesten van hun nageslacht gevormd. Ga nooit naar steden met overzichtelijke vierkante pleinen: er wonen naargeestige mensen.

Bij de bovenste foto: de kathedraal. Alsof er een toren naast de Moses en Aäronkerk staat.
 
Woensdag 4 mei 2022

Ware grootheid

Laat aangekomen in Vilnius. Het is in Litouwen een uur later. In verduisterde sluipvlucht geland, de stad ligt dan ook ingeklemd tussen de Russische exclave Kaliningrad en Belarus in en vliegtuigen van RyanAir zijn in laatstgenoemde land wel eens aan de grond gezet. Om ons een bocht over die landen te besparen waren we vanaf de Oostzee gekomen. Het vliegveld heeft de alure van station Emmen en ziet er ook zo uit.
De stad is net zo uitgestorven. Alles lijkt dicht. De sleutel van mijn appartementje lag onder de mat, mochten we ons niet treffen, moest ik het geld maar op de kamer achterlaten. Men heeft hier met vertrouwen en hopen dat het wel goed komt leren leven.
Even een rondje gelopen door de stille straten. Op de hoek staat een supermarktkiosk met koffie en ontbijt. En de buurman heeft een tempel. Die dienst doet als nationale bibliotheek. En die mag groot lijken, Litouwen was eeuwen lang het grootste land van Europa. Dus het kan wel: groot geweest zijn zonder grootheidswaanzin.
​Misschien is dat wel echt groots.